Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı borç yapılandırma paketi: Hangi borçları kapsıyor?

Kamuya olan borçların yapılandırılmasını da içeren Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Peki yeni yasaya göre hangi borçlar yapılandırılacak? İşte detaylar…

Kanun, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Belediyeler ve Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) ile ilgili alacaklara yapılandırma imkanı sunuyor.

Yasa kapsamında; kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılması, ihtilaflı alacakların tasfiyesi, matrah ve vergi artırımı, işletme kayıtlarının düzeltilmesi, varlık barışı süresinin uzatılması, imar barışı ve diğer düzenlemelerin olacağı öngörülüyor. Bu yeni düzenlemelerin de, son 3 yapılandırma yasasına benzer şekilde hazırlandığı ifade ediliyor.

BORÇ YAPILANDIRMASI NELERİ KAPSIYOR?

Düzenleme kapsamındaki alacaklar için 31 Aralık 2022 tarihi esas alınacak.

– Tüm idari para cezaları,
– Adli para cezaları,
– 6183 sayılı Kanuna göre takip edilen öğrenim kredileri, ecrimisiller gibi borçlar,
– SGK primleri, para cezaları, gecikme cezası, zammı ve faizleri,
– Belediyelerin vergi alacakları, ücret ve su alacakları,
– İl Özel İdarelerinin alacakları,
– Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının (YİKOB) alacakları yapılandırılacak.

TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLEN ALACAKLAR

– Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı kanuna göre takip edilen alacaklardan, vadesi 31/12/2022 tarihinden önce olduğu halde 1/1/2023 tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ve bir amme borçlusu adına tahakkuk etmiş asli ve fer’i alacakların toplamı tüm tahsil daireleri itibarıyla 2 bin TL’yi aşmayanların tahsilinden,
– 5510 sayılı kanun kapsamından çıkarılan iş yerlerine ilişkin olup iş yerine ait borcun tamamının ödeme süresi 31/12/2020 veya önceki bir tarihe ilişkin olduğu halde ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası asılları toplamı 500 TL’yi aşmayan alacaklar ile tutarına bakılmaksızın bu alacaklara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’ilerinin ve aslı ödenmiş olan fer’i alacaklardan tutarı 10 bin TL’yi aşmayanların tahsilinden,
– Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerince 6183 sayılı kanuna göre takip edilmekte olan ve vadesi 31/12/2020 tarihinden önce olduğu halde bu kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan ve her bir alacağın türü, dönemi, asılları ayrı ayrı dikkate alınmak suretiyle tutarı 250 TL’yi aşmayan asli alacakların ve tutarına bakılmaksızın bu asıllara bağlı fer’i alacakların, aslı ödenmiş fer’i alacaklardan tutarı 500 TL’yi aşmayanların tahsilinden vazgeçilecek.

KESİNLEŞMİŞ ALACAKLARIN YAPILANDIRILMASI

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) hariç, kapsamdaki diğer idarelerin kesinleşmiş alacaklarının yapılandırılmasında borç asıllarının tamamının, gecikme faizi/zammı yerine Yİ-ÜFE ile güncellenen tutarın, vergi aslına bağlı olmayan cezalarının, gecikme zammı ve faizlerinin tahsilinden vazgeçilecek.

İNCELEME VE TARHİYAT SAFHASINDA BULUNAN ALACAKLAR

Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla incelemesi devam eden mükellefler için de yapılandırma imkanı sağlanacak. Mükellefler işlemlerin tamamlanmasından sonra Kanundan yararlanabilecek. Gecikme faizi/zammı yerine Yİ-ÜFE ile güncellenen tutar ödemeleri halinde, kalan vergi aslı, vergi cezaları, gecikme zam ve faizlerinin tahsilinden vazgeçilecek.

MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI

Mükelleflerin, 2018 ila 2022 yıllarına ait gelir vergisi matrahlarını, kurumlar vergisi matrahlarını, gelir/kurumlar stopaj vergilerini ve katma değer vergilerini kanunda öngörülen oranlarda ya da asgari tutarlarda atırmaları ve belirli bir oranda vergi ödemeleri şartıyla artırımda bulundukları yıllar ve vergi türleri ile sınırlı olmak üzere haklarında vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak.

GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ STOPAJ VERGİ ARTIRIMI

2018 ila 2022 yılları arasında yaptıkları ödemeler üzerinden stopaj yapmak durumunda olan mükellefler; ücret ödemeleri, serbest meslek ödemeleri, yıllara sari inşaat ve onarım işlerine ilişkin ödemeler, kira ödemeleri, çiftçilere yaptıkları ödemeler, vergiden muaf esnafa yaptıkları ödemeler üzerinden, beyan ettikleri stopajları da arttırabilecekler.

KDV VERGİ ARTIRIMI

Katma değer vergisi mükellefleri; her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerinde yer alan hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden; 2018 yılı için yüzde 3, 2019 yılı için yüzde 3, 2020 yılı için yüzde 2,5, 2021 yılı için yüzde 2, 2022 yılı için yüzde 2 katma değer vergisi artırımı yaparak kanundan yararlanabilecek.

İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ

– İşletmede mevcut olup kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlara,
– Kayıtlarda yer alıp işletmede mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlara,
– Kayıtlarda yer alıp işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu ile ortaklardan alacaklara ilişkin kayıtlar düzeltilebilecek.

2022 YILI GELİR VE KURUMLAR VERGİSİNE İLİŞKİN MATRAH ARTIRIMI

2022 takvim yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını yüzde 25 oranından az olmamak üzere artırmaları halinde matrah artırımına yönelik hükümlerden yararlanacak. 2022 yılı için matrah artırımında bulunan gelir vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutanlar için 105 bin liradan; bilanço esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek erbabı için 200 bin liradan, kurumlar vergisi mükellefleri için 500 bin liradan az olmayacak.

ÖDEMELER

Peşin ve ilk taksit ödemeleri 30 Haziran 2023 tarihine kadar yapılacak. Yapılandırılan tutarlar peşin ödenebilecek. Bu takdirde peşin ödeme indirimleri uygulanacak.

– Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak vve fer’i alacacklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların yüzde 90’ının tahsilinden vazgeçilecek.
– Birinci taksit süresinde ödenmiş olması şartıyla ikinci taksit süresinde yapılandırılan tutarın tamamı ödendiği takdirde Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan yüzde 50 indirim yapılacak.
– İdari para cezalarının peşin ödemelerinde sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 12,5 indirim uygulanacak.

Matrah ve vergi artırımları kapsamındaki ödemeler peşin veya aylık ödemeler halinde 12 taksitte yapılacak. Matrah artırımı kapsamında ödemelerin peşin yapılması halinde vergide yüzde 10 oranında peşin ödeme indirimi uygulanacak. Taksitle ödeme seçeneğinde yapılandırılan tutarlara yıllık yüzde 9 oranına tekabül eden katsayı uygulanacak. Yapılandırılan borçlar 12, 18, 24, 36 veya 48 eşit taksitte aylık ödemeler halinde ödenebilecek.

Ayrıca;

– Sürücülere uygulanan trafik idari para cezalarına istinaden verilen ve aktif durumda olan ceza puanları pasif duruma getirilerek ceza puanı hesaplamasında dikkate alınmayacak.

– 06/02/2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde depremden kendisi, eşi, çocuğu veya anne ve babası etkilenen hizmet erbabına, işverenler tarafından 06/02/2023 ila 31/07/2023 tarihleri arasında mevcut ücret, prim, ikramiye gibi ödemelerine ilave olarak yapılan ayni yardımlar ile toplam tutarı 50 bin TL’yi geçmeyen nakdi yardımlar 5510 sayılı kanuna göre prime esas kazanca dahil edilmez, bu yardımlar üzerinden 193 sayılı kanun uyarınca gelir vergisi ve 01/07/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu uyarınca damga vergisi alınmayacak. Yerleşim yeri bulunan gerçek kişilerin ikamet etmeleri amacıyla bedelsiz kullanımına bırakılan konutlara ilişkin olarak 2023 yılı gelirlerine uygulanmak üzere 193 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinde belirtilen emsal kira bedeli esası uygulanmayacak.